Dag 23 - Vertrek uit Bali

Vandaag moesten we helaas weer vertrekken van Bali. 's Middags zouden we opgehaald worden en naar het vliegtuig worden gebracht. Dat betekende dus dat we nog de hele ochtend op het strand konden hangen. Kay kreeg echter andere ideeën; we hadden namelijk z'n winterjas bovenop z'n tas gelegd, omdat we die in Nederland wel weer nodig zouden hebben. Zodra hij deze echter zag, trok hij deze aan en weigerde hij om deze uit te trekken, ondanks dat het buiten 30°C was. Het was duidelijk dat hij er aan toe was om naar huis te gaan.

Na het ontbijt (we hadden uiteindelijk toch z'n jas uitgekregen) dus op het strand gaan liggen, Kay speelde nog wat met locale kinderen en zocht in de loop van de ochtend de schaduw van wat palmbomen op. We lunchten voor de laatste keer met krupuk, sateh en rijst, waarna we naar het vliegveld werden gebracht.

De terugreis was niet al te schokkend. Ongeveer een uur voordat we landden op Hong Kong airport viel Kay in slaap, hij bleef slapen tijdens de landing en ook toen we het vliegtuig uit gingen bleef hij door slapen. We hesen hem in de wandelwagen en de drie uur die we op het vliegveld rondliepen bleef hij door slapen. Slapen bleef hij ook toen we het vliegtuig naar Amsterdam in gingen en tijdens het opstijgen. Pas toen we zo'n zes uur vlogen werd hij wakker en toen was het nog maar drie uur voordat we weer aankwamen in het koude Nederland.

Toen we naar huis reden was Kay toch nog duidelijk moe, hij viel in slaap en thuis konden we hem zo in z'n bed leggen.

Dag 22 - Shoppen in Kuta

Omdat we nog niet in Kuta waren geweest (en we daar volgens Koosje toch echt naar toe moesten om te shoppen) namen we 's ochtends de taxi. We lieten ons maar direct afzetten in de buurt van een grote mall. Deze bleek echter om negen uur 's ochtends nog niet open te zijn. Dus gingen we eerst maar wat drinken. Toen de mall eenmaal open was kon het shoppen beginnen - maar al snel bleek dat we (en in het bijzonder Kay) niet in zo'n shopping-mood waren.

In een groot warenhuis kon z'n moeder even alleen shoppen (o.a. voor St. Klaas, want dat zou het toch al snel na terugkomst zijn) terwijl Kay's vader bij hem bleef terwijl hij bezig werd gehouden in een knutselhoek van het warenhuis. Daarna bleef Kay's moeder bij hem in de Balinese versie van smolland, terwijl z'n vader nog een paar wajang poppen kocht (en enigsinds verbaasd was door de platenzaak in de mall die alleen maar illegale CDs, DVDs en games verkocht). We kochten nog wat broodjes en gebakjes in een wel zeer westerse bakkerij in dezelfde mall die we lekker op het strand van Kuta opaten, waarna we nog een lange strandwandeling maakten terwijl we naar surfers en ceremonies op het strand keken.

Dag 21 - Toch nog wat zien

Het was dan misschien onze laatste volle dag op Bali, dit nam echter niet weg dat we toch nog wel wat wouden zien. Bovendien werd Kay 's ochtends wakker met de opmerking dat hij apen wou zien. Dus besloten we nog een keer naar het Sacred Monkey Forest te gaan in Ubud. De tempel, waar we al eerder waren geweest, bleek opeens "aangekleed" - alle beelden die de eerste keer toen we er waren "naakt" waren hadden nu lappen om gebonden. Hierna gingen door naar Yeh Pulu waar rots reliefs te zien zouden zijn. Deze site bleek behoorlijk verlaten te zijn, hier geen grote parkeerplaats met bussen of kraampjes met toeristische artikelen - de straat hield gewoon op en verder moest je maar lopen.

Na een korte wandeling met Kay in de rugdrager kwamen we aan bij de reliefs waar de tempel-verzorgster erg moest lachen om dat grappige jongetje achterop de rug van z'n vader.

Hierna weer terug richting hotel om nog wat te relaxen aan het strand.

Dag 20 - Even fietsen

Rustig wakker geworden en met z'n drieën gedoucht onder onze eigen palmboom. Na het ontbijt doken we nog even het zwembad in. Hierna pakten we de fiets om wat meer van het eiland te zien, met Kay in de rugdrager. Het bergop fietsen ging goed, het berg af fietsen ging minder. Terwijl Kay zwaar op rug en armen van z'n vaste drager drukte moest ik een zeer onstabiele fiets rechtuit laten rijden. Dus maakten we bij de zeewier baai een tussenstop voor Kay's favoriete drankje: Tehbotol. Waarna we weer terug fietsten naar het resort.

Op het resort schoven we weer aan bij de barbeque waarna we nog even gingen snorkelen (terwijl Kay zich met het personeel op het ponton vermaakte). Al snel was het tijd om aan boord van de boot te gaan - de overtocht was een stuk ruiger dan op de heenweg; er was storm op komst. Kay had echter nergens last van, die was in diepe slaap gevallen.

Dag 19 - Naar Lembongan

's Ochtends werden we opgehaald en reden we, via tussenstops bij een aantal andere hotels, naar de haven waar we op de boot naar Nusa Lembongan stapten. We waren niet de enige die naar het eiland gingen. Gelukkig konden we, omdat wij bleven overnachten, langs een aparte balie zonder rij. Eenmaal aan boord viel Kay meteen aan op de muffins die op de tafels stonden.

Eenmaal op het eiland bleek het het tropische palmen paradijsje te zijn wat je altijd voorgespiegeld krijgt in de reisgidsen. Helemaal toen we onze hut zagen waar we in zouden overnachten; en het was ook wel zwaar afzien toen we er achter kwamen dat we onze badkamer moesten delen met de andere gasten (die er niet waren) en dat het dak ontbrak zodat je onder de douche de palmbomen zag staan ( :-) ).

Ondertussen was er van alles te doen in het Hai Tide resort. We konden per boot naar een van de snorkel platformen toe, bananaboat ride maken, aan het strand liggen, in het zwembad dobberen, een "island safari" maken, met een semi-submarine "duiken" of per fiets het eiland verkennen. Eerst gingen we op pad met de "onderzeeër", wat niet al te bijzonder was. De onderzeeër dook niet helemaal onder, en had wel grote glazen ramen waar je vaag wat vissen door kon zien. Doordat de boot zo groot was kon hij namelijk niet dicht bij het koraal komen waar de meeste vissen zitten. Terug op het vaste land schoven we aan voor de barbeque.

Na de barbeque gingen we op "island safari"; we werden met nog wat anderen in een jeep geladen en hobbelden over het eiland naar de baai waar zeewier (voor o.a. softijs) verbouwd wordt. Daarna nog even verder naar het "underground house", een attractie waarvan in de Lonely Planet stond dat die net zo goed over kon slaan. Jaren lang heeft een man als kluizenaar min of meer onder de grond gewoond en zijn huis was te bezichtigen. Eerst wilde ik met Kay boven de grond blijven, maar hij moest en zou mee naar beneden. Het was zo'n krappe bedoening dat Kay de enige was die rechtop kon lopen terwijl de rest van de bezoekers constant het hoofd stootte aan het lage plafond.

Tot een uur of drie was het nog wel druk in het resort; alle andere toeristen die met de boot kwamen maakten ook gebruik van de facaliteiten. Na het vertrekken van de boot bleven wij achter en werd het super rustig. We hadden we het resort bijna helemaal voor ons alleen. 's Avonds waren er maar vier tafels gedekt in het restaurant, precies genoeg voor het aantal bezette hutten. Daarna zijn we naar een uitstekende rotspunt gelopen waar we naar de zonsondergang hebben gekeken.

Dag 18 - Super!!

Vandaag was weer een rustdag in Sanur. Langs het strand bij een van de winkeltjes kochten we een pet voor Kay; we hadden z'n goede petje in Nederland laten liggen en waren de hele vakantie al op zoek naar iets "fatsoenlijks". Deze pet was dat dus niet, het was een opzichtige gele pet met daarop een spiderman geborduurd - maar Kay vondt 'm natuurlijk "super!!". Even verderop langs het strand stond een standje waar je trips naar alle uithoeken van Bali kon regelen, daar habben we een overtocht met overnachting naar Nusa Lembongan (wat we al de hele vakantie voor de kust van Sanur in de verte hadden zien liggen). 's Avonds aten we bij Café Batu Jimbar, waar Kay zich te goed deed aan de beste (en waarschijnlijk enige) hummus op Bali.

Dag 17 - Water van boven en onderen

Vandaag was het de laatste keer dat we met Ketut op pad gingen. Eerst gingen we naar Teganan, dit is een dorp van de Aga (de oorspronkelijke bewoners van Bali). Na een urtje hotsen in de auto vond Kay het wel genoeg en liet z'n ontbijt omhoog komen (voor een deel over z'n vader). Tijdens een snelle pitstop maakten we Ketut's auto (die gelukkig makkelijk uit te soppen was) en z'n vaders broek schoon en gingen we weer verder. Eenmaal aangekomen in Teganan begon het te renenen, wat het, naar bleek, niet al te bijzondere dorpje nog wat minder bijzonder leek te maken. Niet dat het aan onze locale gids lag, toen de regen begon door te zetten konden we in z'n huis annex winkel schuilen. Kay pakt daar vervolgens de grootmoeder van 91 met gemak in, met gevolg dat hij met een rugtas vol koekjes uiteindelijk het huis verlaat.

We gingen door naar Titra Gangga, een waterpaleis. De grote hit voor Kay was dat er een grote vijver was waar hij (met enige hulp) van steen tot steen over het water kon lopen. Omdat we na het waterpaleis nog tijd over hadden, maaktten we een tussenstop in Semarapura om daar het Kerta Gosa te bekijken. Wel meteen bij aankomst een paraplu gehuurd, want het was weer behoorlijk begonnen met regenen.

Dag 16 - De kleine fotograaf

Vandaag naar Denpasar gegaan met de taxi. Eerste stop was het Museum Negeri Propinsi Bali. De eerste zaal was meteen goed - daar stond namelijk een Barong kostuum opgesteld en Kay is, sinds hij niet meer bang is voor de Barong, z'n grootste fan. Hij begon meteen foto's te maken (met z'n speelgoed camera die we eerder deze vakantie steeds vergeten waren mee te nemen - waarvan onderaan dit artikel een selectie van de beste foto's).

Op een van de binnenplaatsen kon Kay de verleiding niet weerstaan om met z'n vinger in de navel van een dikbuikig budha beeld te peuteren.

Na het museum eerst doorgelopen naar de Pasar Badung (de groente en fruitmarkt van Denpasar). We werden helaas zo lastig gevallen door een opdringerig vrouwtje dat vond dat zij ons de weg moest wijzen (terwijl wij rustig rond wilden neuzen), dat we hier snel wegvluchtten. Door naar de Pasar Kumbasari - de markt voor souvenirs. Hier was het gelukkig doodstil en een groot deel van de winkels was zelfs dicht. Tot vreugde van Kay hebben we een (varkens-)Barong masker aangeschaf; een groot deel van de taxirit naar huis zat hij met het masker te klepperen.

Omdat we alleen de ochtend in Denpasar waren, hadden we 's middags nog even tijd om Hardy's warenhuis in Sanur binnen te lopen, daar liepen we tegen een Barong t-shirt aan. Toen we dit Kay op te passen aan trokken begon hij meteen luid te gillen van plezier en door de winkel te rennen tot groot vermaak van de verkopers. Zolang Kay het t-shirt aan had vroeg hij regelmatig hoe hij heette. Als je dan antwoorde "Kay", antwoorde hij "nee, ik ben de Barom" ('n'-en spreekt hij nog vaak uit als een 'm').

's Avonds trakteerden we ons op teppanyaki, wat je hier voor een fractie van de nederlandse prijs kan krijgen - Kay had er echter geen puf meer voor; even werd hij ontzettend narrig en het volgende moment lag hij aan tafel te slapen, terwijl we net het hoofdgerecht voorgezet kregen.

Dag 15 - Heel veel regen

Vandaag weer naar Ubud. Dit keer niet met Ketut, er was voldoende transport te regelen in Sanur. Ons plan was eerst een paleis te bezichtigen, daarna wat tempels, eventueel een museum en de markt.

Het paleis was het bezoeken waard en ondanks dat er een bordje "no entry" hing, kon je toch naar binnen en een groot deel van het paleis in (nadat je een van de "bewakers" 1000 Rupiah had betaald). Kay kon hier weer barongs en monsters in vele varianten vinden. Na het paleis gingen we naar de Pura Desa Ubud (maar niet na een tussenstop voor wat sapjes); deze tempel bleek echter niet open te zijn en we konden alleen over een muurtje kijken. Dan maar door naar de Pura Taman Saraswati - voor deze tempel was een vijver met lotussen (wat ook deze tempel weer erg fotogeniek maakte). Hierna naar het Museum Puri Lukisan met veel barongs, tot grote voldoening van Kay.

Voordat we doorgingen eerst wat eten bij Casa Luna. We hadden nog maar net ons eten op of er brak een geweldige moeson bui los. Hierdoor waren we in plaats van een half uurtje uiteindelijk anderhalf uur kwijt met onze lunchstop (maar het drinken van "iced Flores tea" terwijl we naar het neerstromende water keken was ook geen straf). Nadat de bui voorbij was gingen we richting onze chauffeur, om terug te gaan naar Sanur.
Aangezien Jitske zich 's avonds niet lekker voelde ging Kay met z'n vader uit eten. Gelukkig was er een restaurant waar die avond een dansopvoering was. Kay at zijn patat met ketchup terwijl hij naar de kikkerdans zat te kijken.

Dag 14 - Wanna ride glassbottomboat?

Deze dag voornamelijk in Sanur gebleven en bijgekomen van de lange rit vanuit Lovina. 's Ochtends zagen we door de nevel de contouren van de Gunung Angung. 's Middags gingen we met een "glassbottomboat" mee. Iedere keer als we even op het strand lagen bij ons hotel kwam er elk kwartier wel een mannetje langslopen, met een hoed als een reuzachtige halve pingpongbal op z'n kop, die weer een tocht met een "glassbottomboat" aan kwam bieden.
Met de boot voeren we voorbij de branding. Kay kon hier naar de vissen en het koraal door de glazen bodem kijken, terwijl z'n ouders aan het snorkelen waren. Eerst waren we wat ongerust dat hij ook de zee in zou willen, zeker als wij allebei het water in gingen. Gelukkig bleek hij het allemaal prima te vinden om door het glas te kijken en brood te voeren aan de vissen (die in grote getale aan de oppervlakte kwamen.

Na onze boottocht zijn we naar een nabij gelegen hotel gegaan waar in de tuin een openbare dansles voor locale kinderen werd gegeven. Kay was te verlegen om mee te doen, maar zat wel vol aandacht te kijken. Ondertussen kauwde hij grote stukken spekkoek weg (veel te grote stukken bleek later, want 's nachts kwam het er weer uit).

Dag 13 - Terug naar Sanur

Deze ochtend wil Kay opeens douchen. Tot nog toe durfde hij nooit onder de douche, maar waarschijnlijk zag hij gisteren dat Kedek ook douchte.
Als Kedek naar school die ochtend gaat wil Kay ook mee, dus loopt Jitske met Kay en Coman naar Kedek's school. Kay is ontroostbaar als hij ontdekt dat hij niet mee mag de school in. Hij en Kadek nemen afscheidt en hij huilt het hele stuk naar huis toe.

Rond 10 uur staat Ketut op ons te wachten en we rijden terug naar Sanur via de Git Git watervallen. Hier krijgen we een (onnodige) gids mee die ons de watervallen laat zien. Als hij ons vervolgens aanbiedt om, tegen betaling, nog een stuk verder te lopen, bedanken we en gaan we zelf op pad. Maar als snel moeten we ons plan herzien en terug keren naar de auto. Het is gaan regenen.
Dan maar verder naar een vlinder- en insecten tuin. In de vlindertuin zien we enorme vlinders. De beheerder laat een pop uitkomen en Kay heeft grote moeite om de wandelende takken te vinden. Ze lijken te erg op een takje. De vlinders vind hij erg mooi, maar er een op z'n hand zetten vind hij te ver gaan.
We sluiten de dag af met een bezoek aan Pura Tanah Lot, een spectaculaire (maar super toeristische) zeetempel. Hierna gaan we terug naar ons hotel in Sanur.

Dag 12 - Holy hot springs

's Ochtends komt de regen met bakken naar beneden. We hadden om half negen met de chauffeur bij het "dolfijnenstandbeeld" bij het strand afgesproken, maar we vonden, gezien de regen, dat hij wel even mocht wachten. Om half negen stapten we motregende het nog een beetje, dus stapten we op de fiets. Eenmaal bij het strand blijkt het wandelpad in een beekje veranderd te zijn.

Als eerste gaan we naar de watervallen bij Munduk. Deze waterval was best hoog, maar kon Kay niet erg boeien. Hierna maakten we een tussenstop bij een koffie plantage, niet dat dat nu zo bijzonder was voor Kay, ware het niet dat hij meteen weer vrienden maakte. Meteen bij aankomst spotte hij een jongetje en een meisje, liep naar ze toe en trok ze aan hun handen met ze mee.

Na onze korte koffiestop gingen we door naar Air Panas Banjar. We hadden onze zwembroeken meegenomen en konden dus een duik nemen in deze warme zwavelbronnen. Kay raakte "in gesprek" met een balinees jongetje dat er ook met z'n vader was. Ondanks dat Kay net iets groter was dan het jongetje was het jongetje al vier. Na de baden bezochten Kay's ouders nog een boeddistische tempel - Kay was hier niet bij, die was in slaap gevallen in de auto.

Eenmaal terug bij het huis van Komang en Putu was er nog maar weinig van Kay's vermoeidheid over hij begon meteen weer met Kedek en de andere kinderen uit de buurt rond te rennen. 's Avonds had Komang voor ons een balinese maaltijd gekookt waar Kay zowaar van at, dit keer had hij geen behoefte aan patat.

Dag 11 - Dolfijnen

's Ochtends om vijf uur stonden we op , we hadden om 5 voor zes afgesproken op het strand met Putu (de eigenaar van ons huisje) om naar dolfijnen op zoek te gaan (dit hadden we op Gran Canaria zonder succes ook al gedaan). Vanwege het vroege opstaan hadden we nog geen ontbijt gehad, daarom kreeg Kay de laatste plakken ontbijtkoek uit de "noodvoorraad". Eenmaal op zee varen we eerst een uur rond zonder enig teken van welke dolfijn dan ook. Maar dan zien we ze uiteindelijk toch. Helaas heeft het wachten en zoeken Kay wat te lang geduurd (en ook het vroege opstaan breekt hem op) en konden de dolfijnen hem na een half uur niet meer boeien. Hij wilde naar huis. Een maal terug op het strand kopen we een paar kleine dolfijntjes en fietsen de heuvel op. Komang heeft ondertussen een ontbijt voor ons klaar staan met bananen pannekoeken. Na het ontbijt gaan wij richting strand om met Putu te gaan snorkelen terwijl Komang op Kay past. Het snorkelen is schitterend. Bendert ziet zelfs een moreen. We zien de mooiste koraal vissen spelen, achter elkaar aan zwemmen en nieuwsgierig naar ons kijken.
Eenmaal terug in het huisje is duidelijk dat Kay al helemaal in de buurt geïntegreerd is, hij heeft samen met Kedek de hond van de buren gepest en de halve snoepwinkel van de buurvrouw leeg gekocht. Het leek wel of Kedek ieder half uur weer ergens een paar Rupiah vandaan haalde om samen met Kay snoep of Tehbotol te kopen.

Dag 10 - Naar Kalibukbuk

Vroeg op vandaag voor een lange rit; we gaan naar Kalibukbuk (Lovina) in het noorden van Bali We hebben daar voor een paar nachten een huisje gereserveerd via een ]Nederlands stel bij mensen thuis (via internet).
Rond tien uur maken we een tussenstop voor thee en/of sinaasappel sap bij een restaurant met wel heel veel uitzicht: enorme rijstvelden met daarachter vaag door de wolken zicht op de Gunung Agung.

Halverwege maken we een tussenstop bij Danau Bratan, een van de grote meren op Bali met een tempel (alle reizigers naar Indonesië wel bekend van de 500.000 Rupiah biljetten). Ook bij deze tempel is een ceremonie aan de gang te zijn, er is dus genoeg te zien.

Na de tempel door naar Kalibukbuk, daar aangekomen blijkt dat Ketut niet zo bekend is aan deze kant van het eiland - iedereen die hij naar de weg vraagt lijkt hem ook niet verder te kunnen helpen. Hij had al een keer of wat opgegeven, en het is dat wij zo vasthoudend waren, anders waren we naar een hotel gegaan. Uiteindelijk komen we aan. Het is al meteen een ideale locatie voor Kay - het gezin heeft twee kinderen (hun dochter Putu en zoontje Kedek) en bovendien wonen er veel kinderen in de buurt.

's Avonds gaan we met Kay in de rugdrager op de fiets naar het strand om daar wat te eten. Kay heeft het duidelijk naar z'n zin en is zwaar teleurgesteld als we stoppen bij het restaurant.

Dag 9 - Tempels en trappen

Vandaag naar Titra Empul, waar we midden in een ceremonie terecht kwamen. Hierna gingen we naar Gunug Kawi. Een site waarvan de tempels uit de rotsen gehouwen waren. Ook indrukwekkend was de trap met honderden treden die naar het dal leidde waar deze tempel was. Vooral Kay's vaste drager was hier op de terugweg niet al te blij mee.

Bij de tempel van Gunug Kawi lag een overvloed aan offers. Het ging hier niet om de eenvoudige kleine bakjes van palmblad met een paar bloemetjes en een koekje. Dit waren allemaal hoog opgestapelde manden met appels, druiven, rambutans, cakes, rijstkoeken, geplette gebraden kippen, etc. Hierna terug naar het hotel om in het zwembad te dobberen.

Dag 8 - Zon, zee en strand deel 2

Vandaag deden we het rustig aan en bleven in Sanur. We zaten wat op het strand en lunchten wat bij een van de restaurants langs het strand. Vervolgens deden we weinig, we zwommen wat. 's Avonds wat gegeten. Hierna zijn we nog bij een ander restaurant gaan kijken naar een Legong dans voorstelling door kinderen, wat bij Kay erg in de smaak viel.

Dag 7 - Zeeschilpadden, -tempels en -voer

Vandaag gingen we naar wat een absolute touristtrap bleek. Ketut had voorgesteld om naar Turtle Island te gaan. In de Loneley Planet hadden we daar al over gelezen en hun commentaar kwam er op neer dat het zoontje van Suharto het halve eiland zo'n beetje had volgestort met cement om hotels te bouwen die er nooit zijn gekomen. Maar door het cement bleven de zeeschilpadden weg. Volgens Ketut waren er echter nog steeds schilpadden te zien - dus wij hadden zoiets van: "ok, laat dan maar zien". Natuurlijk had hij wel een "adresje" waar een boot te regelen viel (voor toch wel iets te veel geld). Eenmaal aangekomen op turtle island bleek dat er inderdaad schilpadden waren, maar dat deze wel allemaal in een omheind stukje zee zaten. Een gids sleurde vervolgens een van de schilpadden aan z'n vinnen het water uit, en vond dat wij er maar op moesten gaan zitten (dat vonden we dus niet zo'n goed idee, Kay mocht nog net). Vervolgens werd er nog een hele lading andere reptielen op ons losgelaten zoals slangen en leguanen - en alles mocht geaait of om de nek gedrapeerd worden. Dit turtle island was toch echt niet ons ding.

Na weer teruggevaren te zijn gingen we naar het uiterst zuidelijke puntje van Bali om daar Ulu Watu te bezoeken, een van de zeetempels van Bali. Toen Kay zag dat ook deze tempel bewoont werd door grote groepen apen begon hij de roepen dat hij bananen moest hebben, maar gezien de grootte van de tanden van de apen vonden wij dat niet zo'n goed plan. Na de tempel gingen we door naar Jimbaran bay om daar van een lunch te genieten.